Opiniestuk: Een crisis die Europa digitaal kan transformeren

De Amerikaanse beurzen krijgen klappen, de Europese beurzen gaan nog veel harder onderuit. Het verschil tussen het oude en het nieuwe continent? FAANG (Facebook, Apple, Amazon, Netflix en Google-Alphabet).

Wat kunnen we leren van deze tech reuzen en vooral, hoe kunnen we zorgen dat de Europa hier meer van profiteert? 

Is dit de crisis die het oude continent nodig heeft om digitaal te transformeren?

De S&P dipt tot nu toe 13%, waar de Stoxx600 en de Bel20 meer dan 20% resp. 24% naar beneden duiken. (bron: tijd.be)

Waarom? De Amerikaanse beurs heeft FAANG in de rangen die ongekende hoogdagen kennen. Europese beurzen hangen vooral af van de financiële en traditionele sectoren. Laat het net deze zijn die zwaar onder druk komen te staan. Die druk zal nog groter worden als de schuldencrisis die volgt in alle hevigheid los zal barsten.

Bron: tijd.be

Toch heeft Europa grote kansen. Ondanks het feit dat de FAANG geen Europees equivalent kent is de trein nog niet helemaal vertrokken.

De diensten en producten die de FAANG bedrijven aanbieden stelt de Europese bedrijven, overheden en organisaties in staat hierop verder te bouwen. Zij bieden de platformen aan waarop Europese tech spelers nu reeds hun diensten op kunnen uitbouwen. De echte meerwaarde zit echter in de data die wij als Europeanen genereren. En die is van ons.

De technologie sector in cijfers?

• In 2019 is 34,3 miljard dollar in Europese techbedrijven geïnvesteerd. Dat is 39% meer dan het jaar voordien. 36% van die investering kwam van deals van meer dan 100 miljoen dollar. De investeringsrondes in Europa worden dus almaar groter.
• Dit jaar trokken 33 Europese ondernemingen naar de beurs, tegenover 29 Amerikaanse. Al hebben de bedrijven uit de Verenigde Staten wel veel hogere waarderingen.
• De EU telt ook meer softwareontwikkelaars dan de VS: 6,1 miljoen tegenover 4,3 miljoen.

(bron: trends.be)

Verder zijn het ook niet alleen de technologie bedrijven die de economie kunnen redden. Het is aan elk bedrijf op zich om gebruik te maken van de mogelijkheden en hun digitale transformatie te versnellen.

Een versnelde digitale transformatie kan ons helpen om sneller en structureel duurzamer uit deze crisis te komen.

Waar liggen de kansen?

De biljoenen (leest u goed: biljoen = 1000 miljard) die nu in de EU-economie worden gepompt zouden naar bedrijven moeten gaan met een horizon van 5 tot 10 jaar en een duurzame visie. Als we slim zijn, kunnen we dingen doen die anders gewoonweg onmogelijk zijn. Het is een kans om de core van onze economische motor te veranderen. De oude economie was reeds door opkomende technologie in disruptie gebracht.

Wat als we die biljoenen nu eens zouden gebruiken om onze economische motor te transformeren en al onze bedrijven, overheden en organisaties digitaal te transformeren?

Vlak na de tweede wereldoorlog gebeurde net hetzelfde. De hele infrastructuur van Europa werd vernieuwd. Het geld van de overheid werd rechtstreeks in de heropbouw gepompt. Het effect was 5 tot 10 jaar later een heropleving met een welvaart die zelfs de creatie van ons sociaal systeem voortbracht.

Met zelfs een fractie van dergelijke bedragen is het mogelijk om onze technologie sector te stimuleren en bedrijven voort te brengen die jobs en welvaart kunnen garanderen zoals de FAANG bedrijven, die nu de Amerikaanse economie sterk houden. Als we nu durven investeren in bedrijven die innovatief denken, klimaat neutraal denken, die data centraal zetten in hun model en circulair denken dan kunnen we binnen 10 jaar de vruchten plukken.

Als we nu eens investeren in bedrijven die dingen slimmer, efficiënter, zuiniger en duurzamer maken, zou dat niet de sterkste investering ooit zijn? Als het geld van de ECB hiervoor zou worden gebruikt stimuleren we de economie, geraken we sneller uit de crisis, maken we ons productie systeem efficiënter en zetten we een nieuw systeem neer waarvan de kosten niet naar de bedrijven en burger gaan.

We gebruiken de totale kracht van het hele systeem om onszelf digitaal te transformeren en een ongekende welvaart te genereren voor toekomstige generaties.

Maar zo is het nu niet aan het lopen

Veel bedrijven gaan in overlevingsmodus

Bij heel veel bedrijven wordt digitale transformatie nu op de lange baan geschoven. Door de schok van de crisis kijken veel bedrijven naar hun budgetten en beginnen nog meer korte termijn te denken. Toch is het juist nu belangrijk te investeren zodat de kans vergroot dat je bij de winnaars bent.

Harvard Business School publiceerde het artikel "How to survive a crisis and thrive afterwards?" waarin ze stellen dat het voor bedrijven net nu hét moment is om te investeren in digitalisering omdat de opportunity cost veel lager is. Marketing en sales budgetten zijn in tijden van crisis minder effectief, dus kan dat geld beter besteed worden aan digitale transformatie.

Verder is het ook zo dat wie nu niet investeert, straks misschien de kloof nooit meer weet te overbruggen met de concurrenten.

Overheden plooien terug

Ook hier in Europa zien we verschillende overheden terugplooien en nationalistische reflexen vertonen. Alexander Decroo schrijft op zijn blog: "Europa zal afzwakken als het niet verenigd." Tegelijk is hij ook positief en schrijft: “Dit is een moeilijke situatie, maar het is niet dat we ons na een oorlog bevinden waarbij de infrastructuur vernietigd is of we het hoge opleidingsniveau van mensen zijn kwijtgeraakt. Al onze troeven van zes maand geleden zijn er nog steeds.” 

Inderdaad, al onze troeven zijn er nog steeds. De cijfers hierboven tonen aan dat de EU meer softwareontwikkelaars heeft dan de VS: 6,1 miljoen tegenover 4,3 miljoen. Een enorme troef die we kunnen uitspelen als onze digitale transformatie zou versnellen.

Start-ups & scale-ups die digitalisering stimuleren komen in de problemen

Vorige week slaakte de start-up en scale-up wereld een noodkreet. Support our startups is een initiatief dat werd opgezet om de bewustwording te verhogen dat een hele generatie tech startups kopje onder aan het gaan is. Jürgen Ingels roept op in Trends om de technologie sector te beschermen.

Dit zijn bedrijven die pas waarde zullen kunnen genereren in tientallen jaren. Dit zijn bedrijven die data gebruiken om met nieuwe business modellen aan de slag te gaan. Dit zijn bedrijven die jobs kunnen veilig stellen binnen 5 tot 10 jaar.

Zit daar de volgende Google of Facebook tussen? Wie weet. Bedrijven als Spotify, Booking, Deliveroo en de Belgische bedrijven Colibra en Combell begonnen ook als kleine start-ups. Deze Unicorns zijn intussen een paar miljard waard en zullen heel wat mensen duurzaam tewerkstellen.

Mijn eigen bedrijf Dropsolid is de risicovolle start-up fase intussen gepasseerd. Was deze crisis een paar jaar eerder gekomen, dan zou ik waarschijnlijk niet eens de ruimte gehad hebben om dit artikel te schrijven omdat ik enkel bezig zou zijn met het bedrijf in leven te houden. In de start-up fase is een bedrijf bijzonder kwetsbaar. Cash is schaars en er mag niet veel gebeuren of het is gedaan.

Gelukkig hebben wij de laatste 2 jaar positieve cashflows gekend en is het bedrijf tegen een stootje bestand. We stellen rechtstreeks en onrechtstreeks een 70-tal mensen over meer dan tien Europese landen permanent te werk. Het bedrijf groeit dankzij de trend van digitalisering. We zorgen dat bedrijven, overheden en organisaties een digitale ervaring kunnen neerzetten die door hun klanten als persoonlijk wordt ervaren. Dit dankzij gebruik van data en open source Drupal (ook een Belgisch product van oorsprong). We hopen de komende jaren nog veel meer duurzame jobs te creëren.

Daarom ben ik overtuigd dat als al die start-ups net als wij de kans krijgen om deze moeilijke tijd te overleven, de hele economie hier van mee zal profiteren.

Voor wie zijn er kansen?

Bedrijven die in customer experience investeren komen als winnaar uit een recessie

Uit een studie van Forrester blijkt dat leiders in digital experience 3x meer aandeelhoudersrendement genereren tijdens een crisisherstel.

Bron: Forrester (dank aan Bart De Waele voor te sharen op linkedin)

Ook Steven Van Bellegem stelt in zijn presentatie over customer experience post Corona dat de nieuwe customer experience gedreven wordt door empathie, digitaal en verantwoordelijkheid nemen. Bedrijven die in staat zijn om een persoonlijke relatie met hun eindklanten te bouwen zullen uit de crisis komen als winnaars.

Maakbedrijven hebben een grote opportuniteit

Persoonlijk geloof ik dat maakbedrijven die via een digitaal platform de connectie kunnen leggen met hun eindklanten een veel sterkere positie zullen innemen op lange termijn.

De trend waarbij the middleman er wordt van tussen gehaald is al een tijdje aan de gang. Platformen zoals Bol.com, Coolblue en Zalando halen onwaarschijnlijk veel omzet binnen. Het #kooplokaal verhaal is mooi maar de lokale e-commerce mist nog de klantvriendelijkheid die deze bedrijven aan de dag leggen. Consumenten zullen vroeg of laat altijd naar de beste price/value neigen. En als je Europees denkt dan zijn deze bedrijven trouwens lokaal.

De trend om de middleman eruit te halen is onomkeerbaar. Daarom is het cruciaal om een directe relatie met de eindklant te bouwen en te onderhouden. Te weten wie hij is, wat zijn gedrag is. Belgische bedrijven zijn lang heel trouw geweest aan hun distributie netwerken maar dreigen daar nu het slachtoffer van te worden. De distributeurs kunnen niet op tegen de schaal van een bedrijf zoals Amazon. De prijs en klantvriendelijkheid die ze kunnen garanderen met hun schaal is ongekend.

Het is een kans voor de makers om via de grote platformen te verkopen. Om niet helemaal afhankelijk te zijn is het ook belangrijk om via hun eigen kanalen directe relaties met hun eindklanten uit te bouwen.

Bestaande bedrijven moeten transformeren

Zowat alle bestaande bedrijven kunnen zich digitaal transformeren. In feite kan elk bedrijf leren van de FAANG. Wat heeft er voor gezorgd dat ze zo sterk zijn? Ze verenigen customer experience, operational excellence en product innovation. Eén van de heilige huisjes van elke business school dat deze 3 niet kunnen worden verenigd wordt door deze tech reuzen ontkracht.

Hoe is het mogelijk? Door data slim te gebruiken creëren ze een hyper persoonlijke ervaring. De tevredenheid stijgt waardoor de life time value (totale waarde van een klant) van hun klanten hoger wordt. Door technologie juist in te zetten creëren ze schaal met een ongekend operationele excellence waardoor marginale kosten steeds dalen. Door hun schaal en tevredenheid worden de acquisitie kosten (de kosten om nieuwe klanten binnen te halen) ook steeds lager. Hierdoor hebben ze grote marges die ze dan opnieuw in product innovatie kunnen investeren dat op zich de klant ook toegang geeft tot de laatste innovaties. Een opwaartse spiraal die de klant verwent aan prijzen zoals nooit tevoren.

Eigenlijk zou elk bedrijf een beetje FAANG kunnen worden. Hoe? Door te investeren in een eigen platform dat in staat is klantendata juist in te zetten zodat elke klant efficiënt en persoonlijk kan worden benaderd.

Ledenorganisaties zien de digitale opportuniteit

Veel ledenorganisaties vallen nu terug op hun core: hun leden informeren. De evenementen die ze gewoon zijn te organiseren verlopen allemaal digitaal. Informatie verspreiden gaat volledig digitaal.

Meer dan ooit zijn ledenorganisaties cruciaal omdat ze met 1 stem hun leden kunnen vertegenwoordigen bij de instanties. 

Organisaties die hun leden via een digitaal platform kunnen bedienen en toegang geven tot essentiële en relevante kennis en informatie behouden op dit moment hun relevantie.

Veel organisaties ontdekken nu noodgedwongen de meerwaarde en opportuniteiten van digitaal. Ze komen tot inzicht dat dure events met catering misschien niet die duurzame meerwaarde genereren die ze dachten te hebben. Ze zien in dat investeren in een platform waarin ze hun leden snel en eenvoudig met relevante content kunnen bedienen wel een lange termijn meerwaarde én betere ledenbinding kan betekenen.

Open source als motor van de digitale transformatie

Dries Buytaert schrijft in zijn blogpost "Is Open Source recession-proof?" dat open source het in tijden van crisis zeer goed doet. De reden is omdat deze open source communities niet door commerciële belangen worden gedreven maar door een gezamenlijk hoger doel om de dingen beter te maken. Tijdens een recessie kijken organisaties naar software die een lagere kost heeft en waarbij ze controle hebben over hun eigen koers. Met andere woorden meer doen met minder.

Ik denk dat open source ook de basis zal vormen van deze digitale transformatie. Open source zal de enige manier zijn om de gigantische digitale transformatie betaalbaar te houden en duurzaam te maken. Alle bedrijven, organisaties en overheden die nu investeren en open source binnen halen zullen hier jaren van profiteren omdat ze vrij zijn en mee evolueren met de snelheid van de hele digitale community.

Laten we het tij keren

In plaats van de oude economie te redden en de schuldenlast nog meer te vergroten bij zowel overheid als bij bedrijven die het al moeilijk hadden, zou het beter zijn om onze jonge economie te redden samen met de bedrijven en organisaties die al bezig waren met hun transformatie. Zo zullen we over 5 tot 10 jaar betere vooruitzichten hebben dan enkel de schulden van het verleden.

Laten we investeren in bedrijven en organisaties die een duurzaam en lange termijn bedrijfsmodel hebben. We kunnen niet meer verder met het idee dat er steeds meer geconsumeerd zal worden. Er is een limiet aan hoe hoog de bomen kunnen groeien. Laten we investeren om dingen slimmer, zuiniger en duurzamer te maken, en in bedrijven die permanent kunnen bijdragen aan onze welvaart.

Laat dit de impuls zijn om het geld van Europa naar digitalisering te laten gaan zodat we iets terugkrijgen voor ons geld binnen 5 à 10 jaar.

Een biljoen euro voor de digitale transformatie van alle slimme bedrijven, overheden en organisaties. Imagine.

Over de auteur: 

Dominique De Cooman is CEO en oprichter van Dropsolid - The Digital Experience Company.